بسمه تعالی
عاشورا در مناطق مختلف جهان و در فرهنگ های گوناگون همواره دارای مفهوم متفاوتی بوده است . در قاره آفریقای غیر عربی نیز به روز عاشورا به استناد برخی از روایات و سنن به دیده احترام و تقدس نگریسته شده است. بر اساس روایات وارد شده در برخی از کتب سنن و حدیث و تاریخ متعلق به اهل سنت، این روز دارای برجستگی های تاریخی بوده و بسیاری از حوادث شیرین و مبارک از جمله خلقت جن و انس و ملائکه ، لوح و قلم و زمین و آسمان در این روز محقق شده است. همچنین نابودی فرعونیان مصر و پیروزی بنی اسرائیل و هبوط کشتی حضرت نوح بر جودی و نجات حضرت یونس از شکم ماهی و برخی دیگر از پدیده های مبارک در این روز رخ داده است . در بسیاری از مناطق آفریقا ،مسلمانان سنت هایی را در این روز به عنوان یک روز عید و مبارک بر پا می دارند. از جمله این که در این روز روزه می گیرند و با اجتماع در برخی از مساجد به دعا و نیایش و تلاوت یا ختم قران اهتمام می ورزند و خطبای جمعه در خطبه های خود به اهمیت و مبارکی این روز اشاره می نمایند. همچنین در شب این روز به شادی و سرور و پر خوری می پردازند. اما در فرهنگ شیعه، این واژه و این روز دارای مفهومی متفاوت است و به عنوان روز عزا و مصیبت تلقی می شود و نه تنها روایات وارده در مبارکی این روز به عنوان روایات جعلی و ساخته و پرداخته بنی امیه و بنی عباس قلمداد می شود، بلکه به نام سومین امام شیعیان حضرت ابا عبدالله الحسین(علیه السلام) و قیام خونین آن حضرت و شهادت یاران ایشان رقم خورده است. هر چند در گذشته شیعیان مهاجر به قاره آفریقا به ویژه شیعیان لبنانی و خوجه های هندی در مناطق محل اقامت خود، همواره این روز را گرامی می داشته و در مساجد یا حسینیه ها و مراکز دینی متعلق به خود، مراسم در خور شأنی برگزار می کرده اند، اما در توده های مردمی ملت های آفریقایی چندان این سنت راه نیافته و احیاء حرکت خونبار عاشورا در فرهنگ آنان جایگاهی را به خود اختصاص نداده بوده است . پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و تأسیس و ترویج فرهنگ ناب و زلال عترت در بسیاری از مناطق آفریقا و آگاهی مسلمانان رهیافته به فرهنگ غنی ولایت و عترت، نسبت به بسیاری از واقعیت های تاریخی،خوشبختانه به صورت تدریجی، گرامی داشت این روز غم بار را در برنامه های خود وارد نموده و در برخی از مناطق به صورت هیئت های عزاداری خارج شده و به زبان های محلی آفریقایی و نیز عربی به مدیحه سرایی و عزاداری می پردازند که نمونه های بزرگ آن را می توان در شهر های شیعه نشین نیجریه مانند زاریا و کانو و در شهر دارالسلام از کشور تانزانیا و نیز در شهر آکرا در کشور غنا و برخی از شهر های سنگال و کنیا و سایر کشور های آفریقایی جستجو نمود. اکنون با صراحت می توان ادعا نمود که دیگر برگزاری مراسم عاشورا و زنده نگهداشتن یاد و خاطره شهادت امام حسین(ع) و یاران آن حضرت در بسیاری از کشور های آفریقایی صرفا به شیعیان مهاجر اختصاص ندارد و کشور هایی مانند ساحل عاج، نیجر، مالی، بورکینا فاسو، کنگو دموکراتیک، بنین،توگو، کامرون، مالاوی، اوگاندا،ماداگاسکار، آفریقایجنوبی،گینه، سودان،سیرالئون و سایر مناطق آفریقا، همه ساله شاهد مراسم ویژه روز عاشورا و گرامی داشت یاد شهدای کربلا توسط شیعیان بومی این کشور ها هستند. طی سال های گذشته گام های بلندی به منظور از بین بردن سنت های غلط به جای مانده از عهد بنی امیه در بزرگ داشت این روز به عنوان یک روز عید ، برداشته شده است که به عنوان نمونه می توان به برگزاری سمینار بزرگ عاشورا با عنوان" عاشورا یوم عید أم یوم حزن" در شهر داکار پایتخت سنگال اشاره نمود که دو سال پیش برگزار شد و بیش از دو هزار نفر از نخبگان و شیوخ و شخصیت های آن کشور و کشور های همجوار در آن شرکت نمودند، پیش از برگزاری این مراسم با شکوه، استفتائاتی نیز از شیوخ و علمای بزرگ این کشور به عمل آمد که در پاسخ به آن استفتائات ، شیوخ یاد شده نوشته اند که این روز روز عزاست و روز شادی و سرور نیست .یک نمونه از استفتئات یاد شده و پاسخ آن به شرح ذیل است:
سماحة العلامة الشیخ الحاج بو محمد کونتا، الخلیفة العام للطریقة القادریة فی السنغال،
السلام علیکم و رحمة الله تعالی و برکاته،
أما بعد فإنه نظرا إلی أن الیوم العاشر من شهر المحرم الحرام هو الیوم الذی أستشهد فیه سبط الرسول الأکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) الإمام الحسین بن علی بن أبی طالب (ع) فی السنة 61 الهجریة، و إلی أن المسلمین کلهم یحبون آل الرسول(ص) و یکنون لهم إحتراما خاصا، فهل یجوز للمسلمین أن یحیوه بالأفراح التی نراهم یقومون بها فی مثل هذا الیوم فی کل سنة، أفیدونا أفادکم الله تعالی.
یوم الخمیس 26 رمضان 1427
متن پاسخ استفتاء یاد شده:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله الذی بنعمته تتم الصالحات والصلاة و السلام علی أشرف خلقه سیدنا محمد بن عبد الله و اله الطاهرین و أصحابه الهداة المیامین.
و بعد:
السلام علیکم و رحمة الله تعالی و برکاته
إن لیوم عاشوراء من شهر المحرم الحرام من الأهمیة ما لا یخفی علی أحد من المسلمین، حیث أنه یمثل أکبر مأساة انسانیة عرفها التاریخ البشری، و ذلک لإستشهاد سبط الرسول(ص) سیدنا الحسین بن علی بن ابی طالب.
و علی هذا لا ینبغی أن یکون هذا الیوم یوم فرح و إحتفال، بل یجب علی المسلمین أن یخلدوه بکل ما یستحقه من خشوع و تضرع إلی العلی القدیر و صلوات علی رسول الانسانیة سیدنا محمد صلی الله علیه و آله و صحبه و سلم.
السلام علیکم و رحمة الله و برکاته
الحاج مام بو محمد کنت
AL HAJJ MAME BOU MOHAMMAD KOUNTA
تدوین و نگارش: عباس معتقدی
سماحة العلامة الشیخ الحاج بو محمد کونتا، الخلیفة العام للطریقة القادریة فی السنغال،
السلام علیکم و رحمة الله تعالی و برکاته،
أما بعد فإنه نظرا إلی أن الیوم العاشر من شهر المحرم الحرام هو الیوم الذی أستشهد فیه سبط الرسول الأکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) الإمام الحسین بن علی بن أبی طالب (ع) فی السنة 61 الهجریة، و إلی أن المسلمین کلهم یحبون آل الرسول(ص) و یکنون لهم إحتراما خاصا، فهل یجوز للمسلمین أن یحیوه بالأفراح التی نراهم یقومون بها فی مثل هذا الیوم فی کل سنة، أفیدونا أفادکم الله تعالی.
یوم الخمیس 26 رمضان 1427
متن پاسخ استفتاء یاد شده:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله الذی بنعمته تتم الصالحات والصلاة و السلام علی أشرف خلقه سیدنا محمد بن عبد الله و اله الطاهرین و أصحابه الهداة المیامین.
و بعد:
السلام علیکم و رحمة الله تعالی و برکاته
إن لیوم عاشوراء من شهر المحرم الحرام من الأهمیة ما لا یخفی علی أحد من المسلمین، حیث أنه یمثل أکبر مأساة انسانیة عرفها التاریخ البشری، و ذلک لإستشهاد سبط الرسول(ص) سیدنا الحسین بن علی بن ابی طالب.
و علی هذا لا ینبغی أن یکون هذا الیوم یوم فرح و إحتفال، بل یجب علی المسلمین أن یخلدوه بکل ما یستحقه من خشوع و تضرع إلی العلی القدیر و صلوات علی رسول الانسانیة سیدنا محمد صلی الله علیه و آله و صحبه و سلم.
السلام علیکم و رحمة الله و برکاته
الحاج مام بو محمد کنت
AL HAJJ MAME BOU MOHAMMAD KOUNTA
تدوین و نگارش: عباس معتقدی
